Tribološki sistemi
ID: 0537nosilac predmeta: Vencl A. Aleksandar
nivo studija: master akademske studije
ESPB: 6
oblik završnog ispita: usmeni
katedra: tehnologija materijala
cilj
Cilj predmeta je da student:• sagleda problematiku i značaj triboloških procesa u radu osnovnih i najznačajnijih mašinskih elemenata (kliznih i kotrljajnih ležaja, zupčastih parova, vođica, zaptivki i dr.),
• ovlada metodama proračuna triboloških elemenata koristeći savremene teorije podmazivanja i
• vrši izbor vrste podmazivanja i vrste maziva za podmazivanje najznačajnijih mašinskih elemenata.
ishod
Na osnovu savladanog znanja student je osposobljen da:• procenjuje osnovne mašinske konstrukcije sa tribološkog stanovišta analizom strukture tribološkog sistema,
• daje predloge za rešavanje problema trenja i habanja i
• vrši karakterizaciju i proračun radnih i triboloških karakteristika razmatrane konstrukcije.
sadržaj teorijske nastave
• Definicija triboloških sistema. Tribološke karakteristike.• Ležaji – namena i vrste. Preliminarni izbor vrste ležaja. Rejnoldsova jednačina.
• Klizni ležaji (hidrodinamički, hidrostatički, sinterovani i samopodmazujući) – proračun trenja, najmanje debljine sloja maziva, protoka maziva, moći nošenja i temperature ulja ili površina. Izbor maziva.
• Kotrljajni ležaji – proračun trenja, najmanje debljine sloja maziva i temperature ulja. Izbor maziva.
• Tribologija zupčastih parova – uticaj podmazivanja na pouzdanost i stepen korisnosti, proračun trenja, najmanje debljine sloja maziva, temperature i dr. Izbor maziva.
• Tribologija bregastih mehanizama – materijali i tribološke karakteristike.
• Elementi sa pravolinijskim naizmeničnim kretanjem (klip-klipni prsten-cilindar, klizne staze i vođice) – materijali i tribološke karakteristike. Izbor maziva.
• Dinamičke zaptivke – vrste, namena, materijali i proračun triboloških karakteristika. Izbor maziva.
sadržaj praktične nastave
• Maziva – uloga, vrste, podela i osnovna svojstva. Reologija maziva. Vidovi i vrste podmazivanja.• Zadaci iz oblasti kliznih ležaja (hidrodinamički, hidrostatički, sinterovani i samopodmazujući) – proračun triboloških karakteristika.
• Zadaci iz oblasti kotrljajnih ležaja – proračun triboloških karakteristika.
• Zadaci iz oblasti zupčastih parova i bregastih mehanizama – proračun triboloških karakteristika.
resursi
1) --, Pisani izvodi (handouts) za svako predavanje.2) A. Rac, Osnovi tribologije, Mašinski fakultet, Beograd, 1991)
3) A. Rac, Maziva i podmazivanje mašina, Mašinski fakultet, Beograd, 2007)
4) A. Rac, A. Vencl, Metalni materijali kliznih ležaja, Mašinski fakultet, Beograd, 2004)
fond časova
ukupan fond časova: 75aktivna nastava (teorijska)
novo gradivo: 20razrada i primeri (rekapitulacija): 10
aktivna nastava (praktična)
auditorne vežbe: 0laboratorijske vežbe: 0
računski zadaci: 17
seminarski rad: 0
projekat: 0
konsultacije: 13
diskusija/radionica: 0
studijski istraživački rad: 0
provera znanja
pregled i ocena računskih zadataka: 6pregled i ocena laboratorijskih izveštaja: 0
pregled i ocena seminarskih radova: 0
pregled i ocena projekta: 0
kolokvijum sa ocenjivanjem: 0
test sa ocenjivanjem: 4
završni ispit: 5
provera znanja (ukupno 100 poena)
aktivnost u toku predavanja: 5test/kolokvijum: 37
laboratorijska vežbanja: 0
računski zadaci: 28
seminarski rad: 0
projekat: 0
završni ispit: 30
uslov za izlazak na ispit (potreban broj poena): 35
literatura
1) D. Dowson, G.R. Higginson, Elasto-hydrodynamic lubrication, Pergamon Press, Oxford, 1977)2) T.A. Harris, Rolling Bearing Analysis, John Wiley &
Sons, New York, 1984)
3) R.J. Welsh, Plain Bearing Design Handbook, Butterworths, London, 1983)
4) W.B. Rowe, Hydrostatic and Hybrid Bering Design, Butterworths, London, 1983)
5) W.A. Gross (Ed.), Fluid film lubrication, John Wiley &
Sons, New York, 1980.
Preuzeto sa www.mas.bg.ac.rs
